Τετάρτη 2 Ιανουαρίου 2013

Karbala



Η θρησκεία του Ισλάμ είναι η πολυπληθέστερη στον κόσμο με 2 δις περίπου πιστούς. Σε αντίθεση με τις άλλες θρησκείες αποτελούν πρωτίστως αδελφότητα ( Ούμα ) και κατόπιν υπάγονται σε κρατικές και εθνικές ιδιαιτερότητες.

Ως θρησκευτική αδελφότητα όμως διαιρούνται και αυτοί με αιρέσεις των οποίων κυρίαρχες είναι οι Σουνίτες και οι Σηίτες. Σήμερα  250 εκ. πληθυσμού σε όλο τον κόσμο είναι Σηίτες, περίπου δηλαδή το 12% του μουσουλμανικού κόσμου.


Η διαφορά μεταξύ Σηιτών και Σουνιτών είναι πως οι πρώτοι ισχυρίζονται ότι ο θρησκευτικός ηγέτης του Ισλάμ πρέπει να είναι απόγονος του Μωάμεθ και οι δεύτεροι πως αυτό δεν είναι απαραίτητο.


Παρότι η διαφοροποίηση αυτή φαίνεται καταρχήν ελάχιστης σημασίας, παρ’ όλα αυτά  είναι έντονη από το 680 μΧ και τη μάχη της Κάρμπαλα.


Η μάχη της Κάρμπαλα  έγινε τον Οκτώβρη του 680 (το  61 για το μουσουλμανικό ημερολόγιο)  δυτικά της Βαγδάτης σε περιοχή όπου υπάρχει σήμερα η ομώνυμη πόλη. Η μάχη ήταν μεταξύ μιας μικρής ομάδας 72 υποστηρικτών του εγγονού του Μωάμεθ του Hussein ibn Ali και ενός πολύ μεγάλου στρατού του σουνίτη Χαλίφη Yazid I.

Ο  Hussein ibn Ali και όλοι οι ακόλουθοί του σφαγιάστηκαν και μεταξύ αυτών ο μόλις έξι μηνών γιός του Ali al-Asghar.

Η σφαγή αυτή κατέστησε μάρτυρες τον Χουσεϊν και το γιο του Αλί και αποτελεί τη δεύτερη σε σημασία μετά την Εγίρα εορτή της Ashura  για τους μουσουλμάνους Σηίτες και το μυστικιστικό Τάγμα των Σούφι.


Ουσιατικά η διεκδίκηση του χαλιφάτου του Yazid από τον εγγονό του Μωάμεθ Hussein ibn Ali είναι η κλείδα διαφοροποίησης Σουνιτών και Σηιτών και κατά πολλούς άλυτη έως σήμερα, αλλά θέμα ταμπού κατά μια έννοια  ώστε να έρθει στην όποια ατζέντα και ειδικά στην γεωπολιτική.


Πρόσφατα  ο Ταγίπ  Ερντογάν σε συνέδριο στην Τουρκία για το Ισλάμ και τη σημερινή γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής , επεσήμανε πως η διαμάχη στη Συρία σήμερα είναι η συνέχεια της μάχης της Κάρμπαλα αφήνοντας άναυδους τους σύνεδρους. 
Η διαμάχη αυτή βέβαια αποτελεί υπόθεση του μουσουλμανικού κόσμου, αλλά η αναζωπύρωσή της θα μπορούσε να επιφέρει ανεξέλεγκτες καταστάσεις σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο και όχι μόνο.  Απ’ αυτή την άποψη οι δηλώσεις Ερντογάν αποτέλεσαν δηλώσεις υψηλού ρίσκου και καλό θα ήταν να ανάγονται μόνον στον αυθορμητισμό που τον διακρίνει και όχι σε κάποια στρατηγική αντίληψη… 

Η πολιτική διάσταση της βαθιάς θρησκευτικής διαμάχης έχει σημασία καθότι για τους Σηίτες οι Σουνίτες και η διεκδίκηση χαλιφάτου αποτελούν το απόλυτο 'κακό', ενώ οι ίδιοι ως συνεχιστές του πρώτου ισλάμ αποτελούν το 'καλό'. Επαληθεύτηκαν όταν το σουνιτικό ισλάμ έκανε το ISIS ή DAESH διεκδικώντας το χαλιφάτο της απόλυτης βαρβαρότητας. Όμως οι ίδιοι και οι χώρες τους βρίσκονται πάντα σε άμυνα (μισό Ιράκ, μισή Συρία, Υεμένη και Ιράν) και έζησαν περιόδους απαγόρευσης εορτασμού της Ashoura έτσι ώστε να συμβάλλουν στην πτώση καθεστώτων όπως ο Σαντάμ ή ο Σείχης του Ιράν παλιότερα. Μια ενδιαφέρουσα πτυχή του εορτασμού είναι η εκστατική προσδοκία ενός μελλοντικού απελευθερωτή για τους δυναστευόμενους από μοναρχίες λαούς τους, που άλλοτε είναι ο έφιππος Άλι (ο Χουσεϊν εγγονός του προφήτη) κι άλλοτε ο Ισκαντέρ (Μ Αλέξανδρος) χάριν μιας μυθολογικής συνέχειας. Λαούς που δεν έζησαν αναγέννηση και διαφωτισμό...  

Αυτό που χάριν τάξης θα σημειώσουμε είναι πως η θρησκευτική επωδός της Κάρμπαλα βασισμένη κυρίως σε δύο ιρανούς τραγικούς ποιητές παρότι παρεξηγείται ως υπερβολή, αποτελεί μια ιεροτελεστία άξια προσοχής αναφορικά με το βαθμό και την πρακτική του βιώματος της κάθαρσης μέσω της τραγωδίας και συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών και ερευνητών και από άλλα μέρη του κόσμου διαφορετικής κουλτούρας και θρησκευτικής αντίληψης. 


Ίσως επειδή εμπεριέχει και σε λανθάνουσα μορφή το παγανιστικό στοιχείο του μυστικισμού των Σούφι σε συνδυασμό με την εκστασιακή πρακτική της χορωδιακής συντριβής του πλήθους απέναντι στο συμπαντικό θείον.


Βιωματική πρακτική που δυστυχώς η χριστιανική Δύση έχει αλλοιώσει ή απωλέσει κατά τον εορτασμό των Παθών του Χριστού ειδικότερα στα κορυφαία σημεία της απόδοσης της ''Ζωής εν Τάφω'' και του δρώμενου ''Αρατε  Πύλας'' ώστε να τα καθιστά μη αντιληπτά ακόμη και από όσους ισχυρίζονται πως είναι χριστιανοί...


Γενικότερα οι επωδοί αποτελούν ύψιστες ιερουργίες γιατί πρωτίστως αποδίδουν τιμές στο ηρωικό πρόσωπο αναφοράς τους,  η θυσία του οποίου ωφέλησε εμπράγματα το αποδίδον  τιμές  πλήθος / κοινό / χορωδία και ως τέτοιες τους οφείλεται ο προσήκων σεβασμός από όλους ανεξαρτήτως κουλτούρας και πεποιθήσεων.  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου